مدیریت مصرف برق زیر سقف ساختمان‌ ها

تصور اینکه اگر یک روز برق قطع شود، زندگی بدون این منبع انرژی چقدر دشوار است، اهمیت آن را بیش از پیش مشخص می‌کند، اما نباید فراموش کرد که این انرژی کارآمد و مهم مانند هر منبع دیگری ممکن است با کمبود آن مواجه شویم پس در این زمینه باید مدیریت بهینه مصرف را مورد توجه قرار دهیم. مدیریت مصرف برق، مجموعه اقداماتی است که برای بهبود بهره‌وری از این انرژی در تمامی واحدها و مصارف مسکونی، اداری و صنعتی، با هدف کاهش میزان مصرف حامل های انرژی و ارتقاء سطح کارآیی در استفاده از این انرژی و جلوگیری از به مخاطره افتادن منابع آن انجام می‌شود، اما در این میان یکی از موضوعاتی که در زمینه مدیریت مصرف برق و راهکارهای کاهش مصرف آن کمتر مورد توجه قرار گرفته مدیریت مصرف برق در ساختمان‌ها است. در صورتی‌که براساس اعلام وزارت نیرو در حال حاضر ۴۰ درصد از مصرف انرژی برق در بخش ساختمان است و عمدتا برای روشنایی، مصارف لوازم خانگی، سرمایش و گرمایش مورد استفاده قرار می‌گیرد. مطالعات نشان می‌دهد میانگین مصرف انرژی در 8 اقلیم مختلف ایران به ازای هر مترمربع سطح زیربنا حدود ٤٦٠ کیلووات ساعت در سال برای ساختمان‌های مسکونی و حدود ٨٢٠ کیلووات ساعت بر مترمربع در سال برای ساختمان‌های تجاری- اداری است که حدود سه تا چهار برابر استاندارد جهانی است. بررسی دلایل اصلی بالا بودن شاخص‌های مصرف انرژی در بخش ساختمان و مسکن نشان می‌دهد نبود اجرای قوانین و مقررات مرتبط با مصرف انرژی در حین ساخت، استفاده از سیستم‌های تاسیساتی و روشنایی ناکارآمد، به‌کارگیری تجهیزات خانگی و لوازم اداری با راندمان پایین و فرهنگ و الگوهای مصرف نامناسب، از جمله مهم‌ترین عوامل بالا بودن مصرف انرژی برق در این بخش است. الزام‌های مبحث ١٩ مقررات ملی ساختمان به تنهایی می‌تواند بین ٣٠ تا ٥٠ درصد در میزان مصرف انرژی یک ساختمان ایجاد صرفه‌جویی داشته باشد، این در حالی است که تنها سه تا پنج درصد به هزینه‌های احداث ساختمان با رعایت این مبحث اضافه می‌شود و در زمان توجیه‌پذیری از محل صرفه جویی حاصله حتی با قیمت‌های کنونی، عرضه انرژی مستهلک می‌شود. در بخش معماری هم با عایق‌بندی و استفاده حداکثری از روشنایی روز، استفاده از مصالح با کیفیت و … می‌توان به طور قابل توجهی صرفه جویی داشت و امروزه با پیاده سازی طرح‌ هوشمندسازی ساختمان ها این امر محقق می‌شود. به گفته کارشناسان، تحقق هوشمندسازی ساختمان‌ها می‌تواند علاوه براعمال مدیریت بر مصرف، کاهش قابل ملاحظه‌ای در مصرف انرژی به همراه داشته باشد. با بهره‌گیری از سیستم مدیریت هوشمند ساختمان، کنترل تجهیزات الکتریکی و مکانیکی ساختمان به جای مدیریت توسط افراد، با استفاده از سیستم‌های هوشمند و یکپارچه انجام می‌شود که همین امر کمک قابل توجهی به مصرف انرژی در ساختمان می‌کند و خطاهای انسانی در مدیریت را کاهش می‌دهد. همچنین با استفاده از سیستم‌های هوشمند می‌توان نور مورد نیاز در هر محیط را تأمین کرد؛ به عنوان مثال کسی که در یک نقطه خانه قرار دارد می‌تواند استفاده از نور را برای آن نقطه تعریف کند در حالی که سایر نقاط یا نور نداشته باشند یا با نوری بسیار کم روشن باشند. با استفاده از این سیستم‌ها می‌توان مدیریت صحیحی در ساختمان‌ها لحاظ کرد و در نهایت از هدر رفت انرژی جلوگیری کرد. در بخش مهندسی ساختمان نیز، توجه به نوع وسایل گرمایشی و سرمایشی که یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در کاهش اتلاف انرژی محسوب می‌شوند معمولا کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. بسیاری از لوازم برقی مانند یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گاز و بخاری‌ بر چسب انرژی دارند و سیستم عملکرد آن‌ها به گونه ای است تا از هدر رفت انرژی در خانه جلوگیری شود. وسایلی که بر چسب انرژی A دارند اغلب گران‌تر از دیگر وسایل هستند و هر چقدر رده بالاتری داشته باشند به معنای بازدهی بیشتر و کاهش اتلاف انرژی و صرفه‌جویی در هزینه‌های بعدی است. یکی از مهم‌ترین مسائلی که اتلاف انرژی را به همراه دارد؛ میزان سرمایش تولید شده در خانه است که از طریق شکاف پنجره‌ها و در‌ها خارج می‌شود به همین دلیل آمار اتلاف انرژی در این قسمت بالاترین رتبه را دارد. بهره‌برداری نامناسب از یخچال و فریزر در تعمیر و نگهداری به موقع، متناسب سازی درجه سرمایش، باز و بسته کردن بیهوده در یخچال، چیدمان نادرست و بار زیاد داخل یخچال با ایجاد مانع در گردش هوا باعث افزایش مصرف برق می‌شود. به نظر می‌‎رسد مدیریت مصرف برق در ساختمان باید پیش از بیش جدی گرفته شود و این موضوع در جامعه نهادینه شود. در زمینه مدیریت مصرف برق نیز، در این بخش باید اطلاع‌رسانی گسترده صورت گیرد زیرا بسیاری از اقشار مختلف جامعه در مورد راهکارهای آن اطلاعی ندارند.