حق پرستاری به سالمندان معلول به دلیل ابهام در قانون اجرا نشده است

ارزیابی خدمات بهداشتی، درمانی و توانبخشی معلولان

 مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی به ارزیابی قانون حمایت از حقوق معلولان در فصل خدمات بهداشتی، درمانی و توانبخشی پرداخت.

این گزارش به ارزیابی اجرای فصل سوم قانون حمایت از حقوق معلولان(ماده ۶ و ۷) که مربوط به خدمات بهداشتی، درمانی و توانبخشی است، می‌پردازد. مهمترین نکات گزارش عبارتند از:

 چکیده گزارش؛ ماده 6: پوشش بیمه سلامت برای افراد دارای معلولیت شامل درمان و توانبخشی جسمی و روانی است.

تاکنون 72% افراد دارای معلولیت برای استفاده از این خدمات نشان‌دار شده‌اند، اما این فقط نیمی از کل افراد معلول ثبت شده را شامل می‌شود.

تنها 53% از بیمه‌ شدگان از این خدمات بهره‌مند شده‌اند و 3% هزینه‌ها صرف توانبخشی شده است.

ماده 7: حق پرستاری برای افراد دارای معلولیت ارائه می‌شود.

تنها 18% واجدان شرایط از این حق بهره‌مند شده‌اند و حق پرستاری پرداختی فقط 20% هزینه‌های واقعی پرستاری را پوشش می‌دهد.

تسری این حق به سالمندان معلول به دلیل ابهام در قانون به صورت کامل اجرا نشده است.

خلاصه مدیریتی؛ شرح مسئله: قانون حمایت از حقوق معلولان مصوب 1396، مهمترین سند سیاستگذاری اجتماعی در ایران برای افراد دارای معلولیت است.

تاکنون ارزیابی دقیقی از اجرای این قانون صورت نگرفته و گزارش حاضر به ارزیابی عملکرد فصل سوم این قانون پرداخته است.

یافته‌های کلیدی:تعداد افراد معلول ثبت شده در سال 1401 حدود 1،413،879 نفر بوده است که 45% آنها دچار معلولیت شدید و خیلی شدید هستند.

سازوکار اجرایی ماده 6 وابسته به تفاهم‌نامه‌های سالیانه بین سازمان بیمه سلامت و سازمان بهزیستی است و تاکنون تنها دو تفاهم‌نامه منعقد شده است.

تنها 53% افراد نشان‌دار شده از خدمات بیمه سلامت استفاده کرده‌اند و 38% کل افراد معلول ثبت شده از این خدمات بهره‌مند شده‌اند.

خدمات ارائه شده عمدتاً درمانی بوده و تنها 3% آن‌ها توانبخشی را شامل می‌شود.

در سال 1401، تعداد 73،083 نفر (18% مشمولان) حق پرستاری دریافت کرده‌اند و 119،453 نفر در نوبت دریافت این حق هستند.

حق پرستاری تنها 20% هزینه‌های واقعی پرستاری را پوشش می‌دهد و تسری این حق به سالمندان معلول به دلیل ابهام در قانون به صورت کامل اجرا نشده است.

 پیشنهادات؛ –

پیگیری عملکرد کمیته هماهنگی و نظارت بر اجرای قانون – تسهیل و تسریع در فرایند پوشش افراد دارای معلولیت ذیل ماده 6 – شناسایی و رفع موانع بهره‌مندی نیمی از افراد تحت پوشش بیمه سلامت که تاکنون از خدمات ماده 6 استفاده نکرده‌اند –

طراحی پایگاه داده توانبخشی جهت تأمین مطالبات جامعه افراد دارای معلولیت –

بررسی پیامدهای تغییر مرجع گزارش‌ گیری در سال‌های اخیر.مذاکره با نهادهای متولی بیمه و افزایش کد خدمات مورد نیاز افراد معلول –

توسعه مراکز توانبخشی متناسب با نیاز افراد معلول در مناطق مختلف کشور –

تعریف بسته‌های توانبخشی روانی و طراحی بسته خدمات دندانپزشکی –

پوشش وسایل و تجهیزات توانبخشی ذیل خدمات ماده 6 با توجه به تأثیر تورم اصلاح تبصره 2 ماده 7 و تغییر به “سالمندان با درجه معلولیت متوسط و بیش از آن” –

آگاهی‌ رسانی به جامعه افراد دارای معلولیت جهت بهره‌مندی از خدمات

این گزارش نشان‌دهنده شکاف‌های عمده در اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان و نیاز به اصلاحات و پیگیری‌های جدی جهت بهبود شرایط افراد دارای معلولیت است.