کارشناس اقتصادی و کارگزار بورس خواستار ارزیابی عملکرد نمایندگان مجلس شورای اسلامی دوره یازدهم توسط رسانه های محلی شد

مجلس، یکی از اساسی‌ ترین ارکان حاکمیتی و تصمیم‌ سازی در کشورها به‌ شمار می‌رود. بسیاری از نظام‌های دنیا از مجلس برخوردار بوده و مجلس هر کشوری به تناسب وضعیت‌ شان، از اثرگذاری خاصی برخوردار است.

مجلس در ایران نیز، حائز اهمیت بوده و مظهر اصلی مردم‌سالاری دینی و اراده و حاکمیت مردم محسوب می‌گردد.

از نظر امام خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی نیز مجلس در رأس امور است و قریب به ۶۰ اصل (حدود یک سوم از قانون اساسی)، به مسائل مجلس مربوط می‌شود که حاکی از اهمیت مجلس در اداره امور کشور است.

بر اساس اصل 58 قانون اساسی اعمال قوه مقننه از طریق مجلس شورای اسلامی است که اعضای آن را نمایندگان منتخب مردم تشکیل می‌دهند. با عنایت به اینکه فصل ششم قانون اساسی، مربوط به قوه مقننه و مجلس بوده و وظایف عمده مجلس در دو بخش قانون‌گذاری و نظارت خلاصه می‌گردد،

می‌توان گفت مجلس، مهم‌ترین رکن تصمیم‌گیری در نظام جمهوری اسلامی ایران به‌شمار می‌رود. در حال حاضر به دلیل فقدان شاخص های ارزیابی که بتوان، با توجه به تعاریف دقیق از رفتار نمایندگان، آن‌ها را ارزیابی کند، وجود ندارند. دلیل آن، فقدان موسسات خصوصی وعدم وجود شاخص‌های مناسب جهت سنجش و ارزیابی عملکرد صحیح و تخصصی نمایندگان می باشد. چراکه می‌بایست برخوردها، مزایا، توبیخ‌ها و… بر اساس عملکرد افراد صورت گیرد اما درواقع شاهد هستیم که به دلیل نبود کار علمی، ارزیابی‌ها گاه به‌صورت ژورنالیستی، جناحی، سلیقه‌ای، حزبی و… صورت می‌پذیرد که این روند به امری غیراصلاحی و گاها مخرب در عملکرد افراد تبدیل شده است؛ به عبارت دیگر علت این اختلاف‌ها این است که در تعریف رفتارهای نمایندگان مجلس (مانند رفتار خلاف شئون نمایندگی یا اعمال خلاف امنیت ملی و طرحهای مغایر با خواست اکثریت جامعه و …) تعاریف دقیق و قابل ‌پیگیری، مورد سؤال است.

لذا سئوال اساسی این است که شاخص‌های ارزیابی عملکرد نمایندگان مجلس چیست؟

ابعاد عملکرد حرفه‌ای نمایندگان مجلس کدامند؟

ابعاد عملکرد حاکمیتی نمایندگان مجلس چست؟

عملکرد اجتماعی نمایندگان مجلس دارای چه ابعادی است؟

در این گفتار، تلاش گردیده که در راستای یافتن پاسخ این‌گونه پرسش‌ها باشیم تا بتوانیم با ارائه شاخص‌هایی دقیق و درست، کیفیت عملکرد هر نماینده را به نحوی متناسب سنجش نماید.

لذا در تعریف ارزیابی عملکرد این گونه بیان شده است: اندازه‌گیری عملکرد یا سنجش عملکرد، فرایندی است که با هدف تعیین درجه کفایت و لیاقت کارکنان از لحاظ انجام وظایف محوله و قبول مسئولیت‌ها در سازمان، انجام می‌گیرد.

در این فرایند مدیران ارشد یک سازمان، شرکت، مؤسسه یا نهاد، رفتار کارکنان زیرمجموعه خود را مورد بررسی و مشاهده قرار می‌دهند تا بتوانند بازخوردهای لازم را درباره نقاط قوت و ضعف رفتار کارکنان، به آن‌ها ارائه نمایند.

به بیانی ساده ارزیابی عملکرد به سنجش نسبی عملکرد انسانی در رابطه با نحوه انجام کار مشخص در یک دوره زمانی معین، در مقایسه با استاندارد انجام کار اطلاق می‌گردد.

بنابراین عملکرد یک نماینده مجلس را می توان در چهار بعد اساسی، شناسایی کرد:

۱- ویژگی های فردی و عمومی* : با توجه به ارزش های حاکم بر کشور شاخص های مهم ارزیابی ابعاد فردی و عمومی و اخلاقی یک نماینده شامل؛ شجاع بودن، امین، عادل و عدالت خواه،

حسن شهرت، عدم عوام فریبی و شفافیت، حق پذیر، دارای استقلال رای و عدم وابستگي، تقوا، خدامحوری، تکلیف مداری که برای نمایندگان بسیار مهم بوده و نبود آن آسیب های جدی به کشور و اجتماع وارد خواهد نمود.

۲_ *ابعاد عملکرد حرفه ای:* نماینده از آن جهت که نمایندگی مردم در حاکمیت است، یک سلسه وظایف تخصصي در پیش روی خود دارد از جمله قانون گذاری و نظارت که طیف وسیعی از جامعه را درگیر می سازد، که یکی از اصلی ترین فعالیت نمایندگان حیطه نظارتی می باشد که با توجه به مصونیت آنها در انجام وظایف نمایندگی و همچنین اشراف و جایگاه نمایندگی ، فرصت بی بدیل را برای استفاده از ابزارهای نظارتی در جهت مبارزه با فساد و گسترش آبادانی کشور مهیا می نماید از جمله: نظارت پویا و پایا، اظهار نظرهای عالمانه، اشراف نماینده بر مسائل و مشکلات و کلان نگری و دیدگاه سیستمی، میزان تسلط نماینده بر موضوعات محوله از جمله طرح ها و لوایح مختلف و عدم سوء گیری ناصحیح در انجام فعالیت ها، فهم جایگاه نمایندگی، میزان استفاده از ابزارهای نظارتی در جهت منافع عموم مردم، تعهد و مسئولیت پذیری در مجلس، مشارکت در بررسی طرح ها و لوایح ، برنامه دار بودن یک نماینده در جهت توسعه حوزه انتخاباتی، کیفیت قانون گذاری، پیگیری تعداد طرح ها و بار مالی و پیامد های تصمیمات اتخاذ شده، قابل اجرا بودن قوانین وضع شده که در سطح وسیع میزان