ضرورت توجه به گرد آوری اطلاعات در مورد آیین ها و آداب و رسوم مختص زنجان
به گزارش خبرنگار امید روشندلان ؛ نشست بررسی آیین ها، آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در زنجان با همکاری و مشارکت حوزه هنری استان زنجان با نهاد کتابخانه های و با حضور دکتر «مهدی افضلی» و «حسن حسینعلی»، روز سه‌شنبه 29 فروردین 1402 در سالن اجتماعات کتابخانه سهرودی برگزار شد.
حسن حسینعلی»، محقق و زنجان شناس با اشاره به اینکه روزه در میان ادیان مختلف به ویژه ادیان حوزه خاورمیانه (یهودی و مسیحی و زرتشتی و اسلام) از مباحث تاکیدی است و «روزه‌داری» هم در بحث عرفان نیز بسیار بر آن تأکید شده است. در شهر زنجان زنجان نیز صرف نظر از عرفان تاکیدی اسلام، بر اساس میراث قومی ترکان و میراث فرهنگی ایرانی باورها و آداب و رسوم خاص خود را دارد که متاسفانه تحقیق جامعی در این زمینه صورت نگرفته است و این آداب و رسوم در حال نابودی است. وی با بیان اینکه با توجه به تفاوت آیین‌ها و آداب و رسوم زنجان در محیط‌های جغرافیایی مختلف به هر حال یک همت گروهی می‌طلبد که این آیین‌ها را جمع آوری کنیم، اظهار کرد: در خصوص آداب و رسوم ماه رمضان منظور آن بخشهای جنبی است که کمتر به آنها پرداخته شده است. به گفته حسینعلی، ماه رمضان از دوره صفویه که شیعه دین رسمی شد، در کشور اجرایی شد و در بین شیعه نامگذاری متولدین فرزند پسر شیعه بر اساس ماه‌های قمری رایج شد. در این زمینه بر اساس ماه تولد، اسامی دو سیلابی با پسوند «علی» اتفاق افتاد و تا قبل از صفویه ما نمونه نامگذاری این چنینی را در بین متون ندیدیم. وی ادامه داد: بخشی از این اسامی که بین شیعیان و سنی‌ها مشترک است مثل متولدین ماه رمضان و متولدین ماه «ذی‌الحجه» که اسم «قربان» یا «قربانعلی» را انتخاب میکردند و برای ماه رمضان هم «رمضان» و یا «رمضانعلی» را اطلاق میکردند و در بین ترکان هم «عروجعلی» رایج بود. به گفته این محقق، تا قبل از صفویه، اسم دو سیلابی مرسوم نبود و نام بر اساس نام‌های دو سیلابی و کنیه و نامی بود که در دو.ران کودکی به فرد اطلاق می‌شد. حسینعلی خاطر نشان کرد: در کنار این موضوع از دوره صفویه با ورود توپ به کشور اعلام زمان افطاری و سحری با انداختن گلوله توپ بود و در زنجان هم این مرسوم بود. اما پیش از این جارچی‌هایی زمان اذان را اعلام میکردند. وی افزود: در مورد خوراکی ها هم می‌توان اذعان کرد که «چای چورکی» مختص زنجان بود که معمولا با چای تناول می‌شد و همچنین «پشمک» مختص زنجان که اکنون دیگر اثری از آن باقی نمانده است. ضمن اینکه ما یک غذای وارداتی هندی زولبیا و بامیه داشتیم که از قرن نهم وارد ایران شد و اینکه چه زمانی به عنوان یک خوراکی متداول بعد از افطار شناخته شد اطلاعاتی در این زمینه وجود ندارد.